U sụn màng hoạt dịch được xem là một bệnh lành tính nhưng cần được theo dõi phát hiện và điều trị kịp thời, do các biện pháp điều trị hiện nay không thể loại bỏ nguyên nhân gây bệnh
- Kỹ thuật chụp X quang cột sống thắt lưng phát hiện bệnh gì?
- Chụp X quang răng giúp chẩn đoán các bệnh về nha khoa
U sụn màng hoạt dịch là bệnh gì?
Bệnh u sụn màng hoạt dịch là một dạng lành tính của bao hoạt dịch trong đó các tế bào liên kết có khả năng tự tạo sụn. Trong ổ khớp, các khối sụn nhỏ mọc bị chồi lên bề mặt rồi phát triển cuống và trở thành các u. Khi các u này xơ cứng lại thì được gọi là u sụn, có thể rơi vào trong ổ khớp và trở thành các dị vật khớp, gây ảnh hưởng đến sự vận động của khớp và hình thành các triệu chứng như đau, hạn chế vận động, viêm màng hoạt dịch gây tràn dịch khớp.
Bác sĩ cho biết Cao đẳng Y Dược Nam Định u sụn màng hoạt dịch xuất hiện ở khớp gối còn gọi là u sụn màng hoạt dịch khớp gối, chiếm tỉ lệ 50% đến 60%, sau đó là các khớp khác như khớp háng, vai, khuỷu, cổ chân.
Mặc dù là một bệnh lành tính nhưng bệnh cũng cần được theo dõi để phát hiện và điều trị kịp thời, do các biện pháp can thiệp điều trị hiện nay không thể loại bỏ nguyên nhân gây bệnh đồng thời để tránh các biến chứng nặng nề có thể xuất hiện ở khớp.
Nguyên nhân và triệu chứng bệnh
Nguyên nhân:
- Nguyên phát (Primary synovial osteochondromatosis): thường gặp ở độ tuổi từ 30-50, nguyên nhân cho đến nay vẫn chưa được làm rõ.
- Thứ phát (Secondary synovial osteochondromatosis): phổ biến ở người có tiền sử bệnh khớp: thoái hóa khớp, viêm khớp do lao, viêm xương sụn bóc tách, gãy đầu xương trong ổ khớp, vỡ sụn
Triệu chứng thường gặp :
- Đau khớp: phụ thuộc vào vị trí của khối u sụn mà mức độ đau khớp tăng dần, hoặc những trường hợp rơi vào ổ khớp có thế gây đau khớp cấp tính.
- Kẹt khớp: có thể xem là triệu chứng điển hình, người bệnh cảm thấy như có vật gì đó chèn trong khớp.
- Giảm khả năng vận động khớp: thường xuất hiện sau hoặc cùng lúc với dấu hiệu kẹt khớp nếu như không được điều trị sau đó tăng dần lên.
- Xuất hiện các khối u, cục quanh khớp, cứng, di động hoặc không.
- Tràn dịch khớp: thường là khớp gối, khớp bị sưng to tùy thuộc vào số lượng dịch nhiều hay ít.
- Viêm khớp: khớp bị bệnh sưng nề nóng đỏ, gây đau nhưng thường ít gặp.
Chẩn đoán bệnh u sụn màng hoạt dịch
Trước đây, việc chẩn đoán sụn màng hoạt dịch chủ yếu dựa vào việc khám lâm sàng và hình ảnh X-quang tuy nhiên giai đoạn sớm khó phát hiện ra bệnh do các khối u sụn khi đó chưa lắng đọng canxi tạo khối cản quang. Một số chuyên gia đề cập đến vai trò của giải phẫu bệnh như là tiêu chuẩn vàng để khẳng định chẩn đoán, khi mà hình ảnh màng hoạt dịch bao bọc các dị vật trong khớp có thể chứng tỏ nguồn gốc từ màng hoạt dịch của các dị vật khớp.
Hiện nay, chẩn đoán sụn màng hoạt dịch được thực hiện bằng các phương tiện chẩn đoán hình ảnh như chụp cắt lớp vi tính, chụp cộng hưởng từ, đặc biệt nội soi khớp việc chẩn đoán dễ dàng và chính xác hơn. Ngoài chẩn đoán u sụn trong khớp, số lượng các khối u, các phương pháp này còn giúp chẩn đoán được tổn thương màng hoạt dịch, sụn khớp, các thành phần khác trong ổ khớp, từ đó bác sĩ có thể đưa ra phương án điều trị thích hợp.
Khám lâm sàng:
- Biểu hiện toàn thân thường không thay đổi.
- Khám thấy các khối ở khớp.
- Phát hiện tràn dịch khớp
Các phương pháp cận lâm sàng:
Xét nghiệm tế bào máu ngoại vi và xét nghiệm hóa sinh: phần lớn đều có kết quả bình thường.
X quang: bao khớp dày và màng hoạt dịch, nốt canxi hóa trong và cạnh khớp hình tròn hoặc ovan, khe khớp không hẹp, mật độ xương tại đầu khớp bình thường. Nốt u sụn thường được phát hiện trên X quang vào giai đoạn 2, khi mà các nốt canxi hóa xuất hiện rõ.
Chụp cắt lớp vi tính: Nốt canxi hóa cản quan, cho hình ảnh tràn dịch khớp.
Cộng hưởng từ (MRI): bên cạnh các hình ảnh giống như chụp cắt lớp vi tính còn có thể quan sát thấy: Dày màng hoạt dịch, thể tự do giảm tín hiệu ở T1, tăng tín hiệu T2. Nếu canxi hoá nhiều: giảm tín hiệu T1 hoặc T1 và T2.
Phương pháp nội soi khớp: theo bác sĩ Trường Cao đẳng Y Dược Nam Định được chỉ định khi các kết quả ở trên vẫn còn chưa chắc chắn, nhằm mục đích chẩn đoán xác định và kết hợp điều trị. Bên cạnh đó, nội soi khớp còn có thể kết hợp sinh thiết màng hoạt dịch, các tổ chức u sụn, sụn khớp làm xét nghiệm mô bệnh học giúp chẩn đoán chính xác hơn.
Mô bệnh học: Các u sụn trong ổ khớp, túi hoạt dịch hoặc bao gân thường có cùng hình dạng và kích thước. Nếu sự gắn kết nhiều u sụn có thể tạo hình dạng khối sụn lớn. Về vi thể: chụp dưới kính hiển vi quang học có thể thấy hình ảnh tăng sinh màng hoạt dịch, thấy nhiều tế bào hai nhân, nhân đông.